بِسْمِ اللّهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیمْ
در بعضى جاها باید از شر شیطان رانده شده به خداوند بزرگ
پناه برد و شیطان را از خود دور نمود.
چگونه و با چه لفظى باید این کار را کرد،
نکته اى است . آن چه معروف و مشهور در میان مردم است و همه گان مى گویند این عبارت
است :
((اعوذ بالله من الشیطان
الرجیم )). در روایتى هم هست که امام صادق علیه
السلام به هنگام تلاوت سوره حمد و هنگام نماز مى فرمود:
((اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم )).(394)لازم است مقدمتا این را هم بدانیم که
منظور، فقط گفتن جمله فوق به زبان نیست ؛ زیرا تا قلب شخص متوجه آن نباشد، و مفهوم
آن را درک نکند سودى ندارد؛ یعنى افزون بر گفتن جمله بالا، باید توجه به خدا هم در
دل باشد، و خود را از هوا و هوس ، تعصب غرور، کبر و خودبینى ، خودخواهى و خود محورى
جدا نماید، از هر چیزى که انسان را از یاد خدا و توجه به نماز و عبادت غافل مى کند
بر کنار دارد؛ زیرا ممکن است با گفتن
((اعوذ بالله
)) شیطان دور نشود و باز انسان را وسوسه کند و به شک
اندازد. اما وقتى قلب متوجه خدا باشد و از صفات پلید، پاک و پاکیزه گردد، و با تقوا
و ورع آباد گردید، دیگر شیطان به او دست رسى ندارد و از او دور مى گردد و جایى براى
وسوسه و به شک انداختن باقى نمى ماند. معنى پناه بردن به خدا از شر شیطان همین است
.
اما جاهایى که باید از شر آن ملعون به خدا پناه برد، طبق دستور قرآن و معصوم
از این قرار است .
1 - هنگام خواندن قرآن :
اذا قراءت القرآن فاستعذ بالله من الشیطان الرجیم
((هنگامى که مى خواهى
قرآن بخوانى از شر شیطان رانده شده و به خدا پناه ببر - تا درک درست حقایق آن براى
تو آسان شود)).(395)2. زمان نماز: در
روایاتى آمده که ، هنگام نماز، شیطان حاضر مى شود و آن قدر نماز گزار را وسوسه مى
کند تا از حالت نماز بیرون آید.
حضرت رسول صلى الله علیه و آله وسلم فرمود: وقتى
بنده خدا مشغول نماز مى شود، شیطان مى آید و مى گوید: به فکر فلان چیز و فلان کس ،
و فلان کار باش و چیزهایى را در ذهن انسان ردیف مى کند تا وقتى که فراموش کند
نماز مى خواند و چند رکعت خوانده است .
(396)از این رو، هنگام نماز باید از شر شیطان به
خدا پناه برد که آن ملعون از انسان دور شود و فکر انسان را به چیزهاى دیگر مشغول
نکند.
ابن عباس نقل کرده : اول چیزى که جبرئیل به حضرت رسول صلى الله علیه و آله
وسلم نازل کرد این بود که گفت : اى محمد! بگو
((اعوذ بالله من الشیطان الرجیم )) بعد از آن گفت : اى محمد! بگو:
((بسم الله الرحمن الرحیم )).(397)مستحب است وقت نماز، بعد از تکبیرة
الاحرام و قبل از
((بسم الله )) انسان
((اعوذ بالله من الشیطان الرجیم )) بگوید، و ثوابى که براى این جمله وارد شده این است
که ، هر کس آن را بگوید به عدد هر مویى که در بدن انسان است عبادت یک سال در نامه
عمل او نوشته مى شود.
(398)3. هنگام وسوسه شیطان : خداوند متعال در قرآن
مجید در این باره مى فرماید:
و اما
ینزغنک من الشیطان نزغ فاستعذ بالله انه سمیع علیم # ان الذین اتقوا اذا مسهم طائف
، من الشیطان تذکروا فاذا مبصرون ((هرگاه وسوسه هاى شیطان متوجه تو شد، به خدا پناه ببر و خود
را به او بسپار، و از لطفش مدد بخواه ؛ زیرا او، هم سخن تو را مى شنود و از اسرار
درونت آگاه و هم از وسوسه هاى شیاطین با خبر است ))(399) بعد از آن راه غلبه
و پیروزى بر وسوسه هاى شیطان را به این صورت بیان مى کند:
هنگامى که وسوسه هاى
شیطانى ، پرهیزکاران را احاطه مى کند، به یاد خدا و نعمت هاى بى پایان ، و عاقبت
شوم گناه و مجازات دردناک خدا مى افتند. در این هنگام ابرهاى تیره و تار وسوسه از
اطراف قلب آنها کنار مى رود و راه حق را به روشنى مى بینند و آن را انتخاب مى
کنند.
انسان در هر مرحله اى از ایمان ، و در هر سن و سال که باشد گاه گاهى
گرفتار وسه هاى او مى گردد. گاهى در خود احساس مى کند که نیروى محرک شدیدى در درون
جانش آشکار شده و او را به گناه دعوت مى نماید، آن نیرو غیر از وسوسه هاى شیطان و
شیطان صفتان ، چیز دیگرى نیست و در اثر یاد خدا و تقواى قلب ، تمام وسوسه ها کنار
مى رود.
4. موقع طلوع و غروب خورشید، باید از شر شیطان به خدا پناه برد؛ زیرا
این وقت ، وقت غفلت و بى توجهى انسان به خدا است .
5. وقتى که صداى زوزه سگ ها و
الاغ ها بلند شود، باید از شر شیطان به خدا پناه برد؛ زیرا آنها شیاطین را مى بینند
و شما نمى بینید.